Te dwa punkty widzenia opisał Bergson w "Ewolucji twórczej", choć to, co tam powiedział, to raczej spekulacje niż twierdzenia naukowe. Zwierzęta mają instynkt; człowiek ma instynkt i rozum. To jednak nie znaczy, że ma kierować się wyłącznie jednym. Powinien używać i instynktu, i rozumu. Bez instynktu umysł jest ślepy: "Ostatecznie umysł (...) jest zdolnością wyrabiania oraz nieograniczonego urozmaicania wyrobu przedmiotów sztucznych, w szczególności narzędzi do robienia innych narzędzi". To zupełnie niefilozoficzna koncepcja umysłu. Umysł nie jest tu jakąś racjonalną, nieomylną władzą poznawczą, która nam może dać spójny i logiczny obraz świata. Umysł to tylko techniczna umiejętność, która pozwala lepiej przetrwać. Służy do