obrzędom kościelnym (np. w rocznicowych obchodach, wieczorach poetyckich, uroczystościach "ku czci" itd.), wykorzystanie motywów i symbolów religijnych, gotowych form i schematów (np. w poezji stanu wojennego - kolęda, litania, lament).<br> W prasie podziemnej pisano, iż poważną refleksję i problematykę chrześcijańską zastąpiło schlebianie gustom odbiorcy, intelektualna pustka, dydaktyzm, obniżenie rangi artystycznej dzieła, upowszechnianie kiczu i miernoty artystycznej. Wyrażano też obawy o neoideologizację kultury, nadmierne wpływy Kościoła, możliwość jego dominacji w życiu społecznym i kulturalnym.<br> Wymienione powyżej pisma katolickie oraz podziemne czasopisma społeczno-kulturalne i literackie były niewątpliwie zaczątkiem wolnej prasy literackiej lat dziewięćdziesiątych. Szczególne znaczenie miała - stale obecna we wszystkich tych periodykach - walka