lepszych materiałów przywiezionych z dalekich krajów. Już wtedy istniały odmienne wzory życia, mody. Postęp cywilizacyjny sprzyjał popularyzacji nowych narzędzi, zwłaszcza broni. A później, gdy na dworach pojawiły się inne wzory zachowań, inne obyczaje - wieś mogła im się tylko z dala przypatrywać. Z biegiem czasu coraz bardziej rósł dystans między warstwą uprzywilejowaną a ludnością chłopską. Jeżeli pierwsi mieli czujne ucho na nowinki, nową religię, wyznającą jednego Boga, to ludność wiejska pozostawała długo wierna obyczajom ojców, pojęciom i wartościom przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Przywiązaniu do tradycji sprzyjała struktura życia rodzinnego, z dominującą rolą ludzi starych, więcej pamiętających, a więc i więcej wiedzących