uwarunkowana organizacyjnie. Grupy zorganizowane dzielą się na: przymusowe (non-voluntary groups) i dobrowolne (voluntary groups). W grupach przymusowych zachowanie uczestników jest niejako określone z góry przez sztywny regulamin, jak np. w szkole, lub też przez często nie mniej sztywne programy zachowań w rodzinie. Możliwości swobodnych zachowań są w obu przypadkach w zasadzie ograniczone do minimum. Rozbudowany układ hierarchiczny już sam przez się powoduje zróżnicowanie zachowań na skutek przyjmowanych ról, nieraz sprzecznych z osobowością i temperamentem aktora. Prowadzi to do swoistej gry między partnerami zapobiegającej rzeczywistym konfliktom, groźnym zazwyczaj dla obu stron. Spośród zorganizowanych grup dobrowolnych największe znaczenie mają wspólnoty. Człowiek bowiem uczestniczy