los poprawi się wszystkim w takim samym stopniu. W wielu grupach etnicznych budzi się świadomość narodowa. Dotyczy to między innymi Indonezji. W Aceh, na Molukach, na wyspach Riau, w Irianie Zachodnim wspólnoty etniczne stopniowo stają się narodami. Często jedyna droga do zaznaczenia swej odrębności i w efekcie do zdobycia niepodległości wiedzie przez walkę zbrojną. Gdy w grę nie wchodzą duże interesy lub niczyje nie są zagrożone, nikt z zewnątrz nie interweniuje. Można to powiedzieć na przykład o Kaszmirze. Według Giełżyńskiego, Indie nie wywiązały się z obietnic przeprowadzenia referendum na tym terytorium. Natomiast radża Singh wbrew woli 80 proc. mieszkańców tych terenów