z kawałków doświadczenia, będącego jej odległym echem. Owe "kawałki doświadczenia" to przeżycie czasu w jego trwaniu, tworzenie siebie w teraźniejszości, doświadczenie panowania nad sobą. To ostatnie wydaje się Bergsonowi tak doniosłe, że czyni z niego coś w rodzaju "definicji" wolności. Pisze w dalszym ciągu powyższego tekstu wprost: "działać w sposób wolny to brać w posiadanie siebie..." W ten sposób odsłania się nowa prawda o wolności. Wolność nie jest tutaj anarchią, lecz odpowiedzią na anarchię. Swą akceptacją wnosi ona w życie człowieka jakiś ład. Myśl o "braniu w posiadanie siebie" zakłada, że w człowieku toczy się walka między przeciwnymi sobie siłami. Wolność