nie w pełni dotąd opublikowana, wyrażała cechy i tendencje charakterystyczne dla pisarzy przełomu porozbiorowego. Oddalała się od klasycystycznych, ponadczasowych norm estetycznych, uznawała nowość i artystyczną „wolność" za istotne wyznaczniki wartości. Odwoływała się do przeszłości, poszukując składników odnowy zarówno w epoce „rycerskiej", jak i historii rodzimej, a także burzliwej współczesności. Pojawiło się w twórczości Wirtemberskiej zrozumienie artystycznej roli, jaką może pełnić biograficzny detal lub środowiskowe realia przetransponowane na materię powieściowych przedstawień. Autobiografizm, liryzacja epiki, indywidualizacja narracji, subiektywizm ocen miast chłodnego dystansu opowiadacza pomagały w otwieraniu perspektyw na nowe sposoby odczuwania i interpretacji rzeczywistości. Temu samemu celowi służyły nowe gatunki literackie