Zofia nie była przecież utworzona z pyłu gwiezdnego i zapachu kwiatów. Rankiem nosiła papiloty. Tadeusz stracił wzrok w trzydziestym dziewiątym roku. Posiwiał i zapadł się. Utonął bez reszty w świecie dźwięków i dotykowych doznań. Uczepił się swej wiolonczeli, która stała się dlań szalupą na czarnym odmęcie kalectwa. W ciągu roku wydoskonalił wielce swą grę. Podmuch bomby, która pozbawiła go oczu, rozżarzył w nim nikły węgielek talentu, drzemiący pod grubą warstwą czarnych paragrafów. Grywał co dzień o czwartej w barku kawowym "Przylaszczka", prowadzonym przez trzy żony internowanych oficerów. Dla jednej z nich nader szczęśliwie przeprowadził na cztery lata przed wojną sprawę rozwodową