Litwa Kazimierza Jagiellończyka bezczynnie obserwowała powstawanie na jej wschodniej rubieży wielkiego mocarstwa, dwukrotnie przewyższającego ją obszarem. Przewyższało ono ją również - i to wielokrotnie - sprawnością aparatu politycznego, konsekwencją polityki, opartej na jednoznacznych założeniach ideowych i popieranej przez większość świadomego politycznie społeczeństwa. Jeszcze za życia Kazimierza Jagiellończyka Iwan III przystąpił do planowego wydzierania Litwie jej ruskich terytoriów. Synowie Kazimierza, Aleksander i Zygmunt Stary, utracili trzecią część Rusi litewskiej z Nowogrodem Siewierskim, Czernihowem, Putywlem i Smoleńskiem. <br><br> Nie chcemy tu jednak rozpatrywać stosunków moskiewsko-litewskich z punktu widzenia obrony litewskich zaborów na Rusi. Ze stanowiska rodzącego się narodu rosyjskiego wszystkie rewindykacje Iwana III (i jego