kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je" (Mt 16, 25). Słowa te następują po trzykrotnej zapowiedzi przez samego Jezusa Jego męki, śmierci i zmartwychwstania. Odnoszą się one nie tylko do poszczególnego człowieka. Należy je odnieść również do Kościoła jako wspólnoty wierzących. Obecność Boga wśród ludzi naznaczona została zdolnością wyrzeczenia, uniżenia i służby. On sam obrał taki sposób postępowania, zaprzeczający wszelkiemu triumfalizmowi. Źródłem triumfalizmu jest fałszywe rozumienie sposobu wyjścia ku drugim. Tylko Bóg potrafi postępować w taki sposób, aby pociągnąć ku sobie nawet najbardziej zbuntowaną ludzką wolność. W tym względzie pozostaniemy na zawsze nieudolnymi "uczniami Boga" (J 6, 45). Jedna