założenie głoszące, że odbudowa niepodległego państwa nastąpiła wyłącznie na skutek zwycięstwa rewolucji socjalistycznej w Rosji. W związku z tym krytykowano i odrzucano poglądy uznające wpływ wojny i mocarstw zachodnich na odbudowę państwa a pośrednio pomniejszano też rolę samego narodu polskiego w walce o wyzwolenie narodowe.<br>I Proletariat i SDKPiL nie wysuwały w ogóle programu odbudowy niepodległego państwa i zwalczały tradycje powstań narodowych, lecz nastawiały się na przeprowadzenie rewolucji socjalnej w sojuszu z klasą robotniczą państw zaborczych. Natomiast ruch socjalistyczny kultywował tradycje powstańcze i wysuwał hasło walki o odbudowę państwa, ale stawiał nie na międzynarodową rewolucję socjalną, lecz na wojnę między zaborcami