przejaw tzw. kultury masowej, jednak ich zasięg, zakres wpływu na jednostkę i jej zachowanie, jest tak wielostronny, że celowe wydaje się wyodrębnienie tych oddziaływań w oddzielną grupę. Indoktrynacja przez środki masowego przekazu, w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat, objęła właściwie wszystkie sfery życia człowieka (łącznie z jego biologicznym podłożem), zmieniając jego wzorce kulturowe i społeczne, jego sposób widzenia świata. Środki te, zwłaszcza telewizja, stały się punktem odniesienia ocen własnych zachowań, niejako ich twórcą i wzorcem. Przestaliśmy ufać naszym zmysłom, opiniom otoczenia lub też informacjom przekazywanym w tradycyjny sposób, np. przez szkołę, zaufaliśmy natomiast kamerze. Góry stają się górami, lasy - lasami dopiero wtedy