eksportowym.<br>Światowy obrót naftą odbywa się w twardych walutach. Można przeto pominąć wysuwane często względy poza-gospodarcze, mogące skłaniać Związek Sowiecki do eksportu naftowego, bowiem wystarczającym motywem jest potrzeba dewiz na zakup ekwipunku i materiałów, dostępnych jedynie na Zachodzie. Nie dostarcza ich wprawdzie eksport ropy do krajów bloku sowieckiego, ale zabezpiecza korzyści, jakie daje nafcie jej uprzywilejowana pozycja w wymianie towarowej.<br>Penetracją sowiecką, zwłaszcza do krajów Europy Zachodniej, zaniepokoiły się światowe koncerny naftowe, biorąc pod uwagę wzrastające nadwyżki eksportowe Związku Sowieckiego i jego możliwości konkurencyjne nie oparte o kalkulację handlową. Sowiety utrzymują się na zdobytych rynkach zachodnich kosztem poważnych obniżek cen