woli tej lub innej grupy państw, ale w rezultacie samego procesu historycznego". Do procesu tego zaliczał on dążenie samego społeczeństwa polskiego oraz przemiany spowodowane na forum międzynarodowym przebiegiem I wojny światowej i rewolucji społecznej. Próchnik przypomniał, że społeczeństwo polskie doby porozbiorowej liczyło na odzyskanie niepodległości "albo na skutek wojny między zaborcami albo na skutek rewolucji". Z chwilą wybuchu wojny powstały różne orientacje i dążenia. "Przebieg wojny - pisze Próchnik - przekreślał wszystkie zamysły, zamiary i koncepcje. Przyniósł on dwa fakty, których konsekwencją musiała być niepodległość Polski; kolejną klęskę wszystkich trzech państw zaborczych i kolejną rewolucję w tychże państwach. Ponieważ wszystkie dotychczasowe plany wymagały