tylko na niby, na chwilę i nie do końca! Jest ona przecie iluzją tylko, zmyśleniem!<br>&lt;foreign&gt;Mundus vult decipi ergo decipiatur&lt;/&gt;. Stara łacińska maksyma nabywa w przypadku Gombrowicza nowego sensu: estetycznego.<br>Ale w istocie człowiek jest sam na sam ze złem i nie pozostaje mu nic innego, jak budować przed nim zaporę cywilizacji... błahą i śmieszną wobec niepojętego kosmosu, ale konieczną, bo nie ma innej. Artyście wolno i wypada zapuszczać się w tę niepojętość, ale wyobraźnią tylko.<br>Na co dzień uczciwość i rozsądek każą trzymać się miary i porządku.<br>Taki jest sens powiedzenia Gombrowicza, że pozostaje po stronie Boga, chociaż nie wierzy