niepewnej przyszłości Związku Sowieckiego kryje się dynamika społeczno polityczna, sprzeczna z prestiżem komunizmu i jego perspektywami w skali globalnej.<br> Przemiany polityczne i społeczne w Europie Wschodniej również wzmogą zapewne ogólny kryzys komunizmu. Zmiany te będą różne w różnych państwach, a ich siłą napędową będzie zarówno nacjonalizm, jak i nowe poczucie zbiorowości ponadnarodowej. Ten pierwszy mógłby pogłębić tradycyjne konflikty jak węgiersko-rumuński spór o Siedmiogród - podczas gdy prawdopodobnym rezultatem tego drugiego byłoby zastąpienie ostatnich utrzymujących się jeszcze resztek komunistycznego internacjonalizmu przez wzrastającą siłę przyciągania coraz szybciej jednoczącej się Europy. W miarę jak Europa Zachodnia kroczyć będzie ku bardziej autentycznej, organicznej jedności gospodarczej