zawsze przecież należała prawda o człowieku-obrazie Bożym, a więc o jego rozumności i wolności, dostarczyła mu<br>precyzyjnego oręża w polemice z liberalizmem. Dotąd bowiem obrona<br>prawdy niekiedy oznaczała opowiedzenie się przeciw wolności i Kościół w<br>XIX wieku uwiązł w sidłach tej antynomii (że przypomnę cytat z<br>wieszcza: "Polsko! Twa zguba w Rzymie!"). Ułatwiało to niezmiernie<br>zadanie przeciwnikom Kościoła w prezentowaniu go jako niechętnej wolności autorytarnej instytucji. Stąd też filozoficzno-teologiczna uwaga o niezbywalnym, osadzonym w ludzkiej naturze<br>prawie do wolności ma doniosłe implikacje w nauczaniu społecznym<br>Kościoła oraz w jego relacjach ze światem współczesnym. Dzięki<br>soborowej deklaracji można też dokonać