silnie uprzemysłowionych krajach Europy prawie jednocześnie - w Niemczech w latach 1908­1909, w Anglii w latach 1909­1911. Przyczyny były prawie te same: w Niemczech projekt wprowadzenia podatku spadkowego, obciążającego spadkobierców pierwszego stopnia, w Anglii podwyższenie podatku spadkowego i wprowadzenie nowego podatku gruntowego, godzącego w latyfundia. W Anglii przegrało słabe ziemiaństwo, w Niemczech wygrali silni jeszcze junkrzy pruscy.<br>Rosło szybko znaczenie klasy robotniczej. Proletariat - coraz liczebniejszy i coraz bardziej klasowo uświadomiony - stanowił siłę, z którą burżuazja liczyć się musiała i którą próbowała rozmaitymi drogami, zależnie od okoliczności, rozbroić, osłabić, przejednać. Problem włościański miał inny charakter; politycznie chłopi - pomimo swej liczebności - nie