wojskiem albo szukających pola swobodnej działalności umysłowej. W tymże czasie przerzedzała emigrację wysoka, zwłaszcza z początku, śmiertelność. Ogółem wzięło w niej udział do końca lat trzydziestych ponad 10 tys. osób, stale jednak przebywało na Zachodzie 8-9 tys., z nich znaczna większość we Francji. Skład tego środowiska był różnorodny: od znakomitości narodowych - polityków, generałów, poetów i artystów - aż do oficerów zawodowych niższej rangi, do średniej szlachty, która rzuciła swe majątki, do studentów, do szeregowych żołnierzy rzemieślniczego i chłopskiego pochodzenia. Emigranci z ziemiaństwa otrzymywali z domu znaczne niekiedy zasiłki. Młodsze, zdolniejsze, zaradniejsze jednostki zdobyły sobie zawód, głównie jako inżynierowie i lekarze; inni