pokoju, gdy nie można było wyżywić wojska na terytorium wroga. W tej sytuacji konieczne było zastawianie ziem należących do Korony, które masowo przechodziły w dziedziczne posiadanie arystokracji i szlachty. Skala owego przesunięcia w strukturze własności była ogromna. W 1560 r. szlachta posiadała 19 proc. ziemi, w 1650 już 65 proc. Alienacje wspierane były także względami doktrynalnymi. Uważano bowiem, że oparcie systemu finansowego na cłach i dochodach pieniężnych będzie bardziej elastyczne niż pozostawanie przy starych daninach i podatkach bezpośrednich. Nie były to poglądy pozbawione słuszności, ale w warunkach szwedzkich koszta zbyt dalece przekraczały możliwości kraju. Alienacje miały i inny aspekt. Wolni dotąd