się zawzięcie w tej sprawie, rolę sojusznika przypisywało ideologii libertarnej trafiającej na podatną glebę. Powoływano się na przykład Hiszpanii, gdzie wysłany przez Bakunina jesienią 1868 r. Giuseppe Fanelli potrafił - nie znając języka hiszpańskiego - błyskawicznie pozyskać dla "sprawy" tysiące zwolenników, a także Włoch i Jury, gdzie impuls wyjściowy dał osobiście sam Bakunin oraz Rosji, w której identyczną rolę odegrać miały przerzucone przez kordon graniczny pisma Bakunina i Kropotkina. Nie należy wszakże zapominać, że niezależnie od sprzyjającej sytuacji wewnętrznej, w każdym z tych krajów myśl i działalność libertarna miała już wcześniej ugruntowaną tradycję. W Hiszpanii oddziaływał federalizm Pi y Margalla - entuzjastycznego zwolennika Proudhona