w obie wojny światowe zgoła inaczej wyglądałyby losy dzisiejsze nie tylko Europy, ale i całego świata.<br>Wracając do niezwyciężonej armady, tragiczne dla Anglii skutki hiszpańskiego sukcesu przedstawił Keith Roberts w powieści Pavone (1966), której tytuł w niemieckim przekładzie brzmi Die folgenschwere Ermordung... Königin Elisabeth I (Brzemienne w następstwa &lt;page nr=110&gt; zamordowanie... królowej Elżbiety I). Jej akcja zaczyna się od tego właśnie, doprowadzona zaś do XX wieku, ukazuje Anglię jako kraj katolicki, któremu triumf kontrreformacji przyniósł same tylko nieszczęścia. Mieszkańcy tego zacofanego państwa z zazdrością obserwują wciąż potężne imperium hiszpańskie.<br>Niewesoły początkowo dla Ameryki Północnej los w przypadku wygrania przez konfederację wojny secesyjnej przewidziano