właściwie pożąda ten, kto w naszych czasach poczuł powołanie do pióra, pędzla lub klarnetu? (...) Marzy mu się, że Pięknem, Dobrem i Prawdą będzie sycił siebie i współobywateli, chce być kapłanem i wieszczem ofiarowując skarb swego talentu ludzkości spragnionej. A także, być może, pragnie oddać talent w służbę idei oraz Narodu. Jakże szczytne cele! Cóż za wspaniałość zamierzeń!" (F 73)<br> W tej wspaniale parodystycznej diatrybie (zważmy na "klarnet", "sycić", "kapłana i wieszcza" oraz na "ludzkość spragnioną") nacisk pada na kapłaństwo sztuki, inaczej - na funkcje, które przejęła ona od religii. Czy jednak Gombrowicz nie ułatwia sobie trochę zadania? Za jego czasów nikt już