się wprowadzać zastępczo kategorie estetyki. Lepsze to niż fizjologia, ale równie przerażające. Estetyczny portret <name type="person">Władysława Wolskiego</> i <name type="person">Celiny Bobińskiej</> wygląda następująco: "<q>wtedy, w Zaiksie, Wolski, już prawie zupełnie łysy, niski i pokręcony, i czarna Celina wydawali mi się ... jak karzeł i wiedźma pochyleni nad ofiarą z Caprichos Goi</>" (s.192). Lokalnie podobna estetyka przechodzi nierzadko w groteskę. Ma to miejsce, kiedy autor informuje, iż atakował wprawdzie "Tygodnik Powszechny" za wstecznictwo polskiego katolicyzmu, ale z kolei pod względem fizycznego wyglądu jest bardzo podobny do <name type="person">Jerzego Turowicza</> (s. 212n). Podobieństwo może stanowić kategorię zarówno estetyczną, jak i fizjologiczną. Najbardziej szokujący charakter mają natomiast