należy raczej usypiać niż prowokować do stawiania aktywnego oporu przemianom w kraju. Jak wiemy dziś, Jakowlew miał na ten temat inne zdanie: twierdził mianowicie, że potwór dawno już zamienił się w królika, a więc, że można działać bardziej zdecydowanie. Czy była to jednak tylko taktyka? Nie wydaje się to prawdopodobne. Powoływanie się Gorbaczowa na socjalistyczny wybór Rosji i perspektywę komunistyczną wyrażało raczej jego głębokie pragnienia zachowania jakiejś ciągłości w historii Rosji i ocalenia w ten sposób własnej tożsamości przez tę historię ukształtowanej. Gorbaczow powiedział wprost: "Nie możemy wyrzec się naszej historii". Te proste słowa nie były ani próbą humanizacji marksizmu, ani