dwu wojen światowych, obozów koncentracyjnych i łagrów. W ciągu minionych pięćdziesięciu lat doświadczyliśmy też dwóch istotnych zjawisk geopolitycznych: była to po pierwsze, dekolonizacja, czy szerzej, uzyskiwanie niepodległości przez kolonie i kraje zależne; po drugie, upadek realnego socjalizmu w 1989 r. i rozpad Związku Radzieckiego. Trzeba jeszcze wymienić koniec apartheidu w Republice Południowej Afryki i nadzieję, choć ciągle dość nikłą, na trwały pokój na Bliskim Wschodzie. <br>Dekolonizacja i upadek realnego socjalizmu stanowią dwa nieodwracalne przełomy w historii, których następstwa mają ogromne znaczenie dla świata. Uznając koncepcję "szoku cywilizacyjnego", który rzekomo zajął miejsce dwubiegunowego schematu zimnowojennego, za przesadnie uproszczoną, należy jednak powiedzieć, że