ludzie będą rządzić się sami pod dobrotliwą kuratelą trochę jakby zobojętniałej partii komunistycznej. Antydemokratyczna spuścizna leninowska, wielonarodowy charakter państwa i głęboko zakorzenione tradycje centralizacyjne - wszystko to razem osłabia podatność społeczeństwa na skuteczne przejęcie politycznej i kierowniczej odpowiedzialności, a zatem uniemożliwia tego rodzaju pozytywny bieg wydarzeń.<br> Pomyślne wprowadzanie pluralizmu w Związku Sowieckim jest mniej prawdopodobne niż cztery inne możliwości. Pierwsza, to przewlekły i do niczego nie prowadzący kryzys ustrojowy, trwający bez żadnego wyraźnego rozwiązania przez kilkanaście lat i okresowo przerywany wybuchami społecznych niepokojów wśród mas ludności miejskiej, coraz bardziej niezadowolonej z warunków materialnych, a zwłaszcza wśród politycznie bardziej niesfornych narodów nierosyjskich. Drugą