wydanym w 1994 r. opracowaniu, pióra aż dwunastu autorów ("Dzieje Europy" tłumaczenie wydały Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne), historia Czech została potraktowana nieco obszerniej, ale stało się tak jedynie dlatego, że jednym z autorów był ambasador ówczesnej Czechosłowacji w Belgii pan Jiři Grusa. Dopiero przed czterema laty pojawiła się "Historia Europy Środkowo-Wschodniej", pod redakcją Jerzego Kłoczowskiego, pióra polskich i francuskich historyków, ale - jak wskazuje sam tytuł - objęła ona tylko część naszego kontynentu. Notabene jej nazwa budzi mimo woli refleksję, iż przymiotnik środkowa jest tu dodany jako swoisty "dezodorant" dla usunięcia nieprzyjemnych skojarzeń, wiązanych z pojęciem Wschodu. Bo któż kiedykolwiek nazywał Niemcy