najważniejszy był więc rytm jako powtarzalność uporczywa, dotkliwa, zamykająca. Pamięć wiecznie trwająca, ale martwa. Nie przemieniająca niczego w człowieku. Nieżywa. Jak noszone na plecach aktorów-starych ludzi lalki-umarłe manekiny, symbole ich dzieciństwa i nieżywej - jak balast - przeszłości. Jest duszno w tej klasie i nie sposób się z niej wydostać. Włada nią zniszczenie. Melodia cudownego walca staje się melodią uporczywą jak umarłe wspomnienie, od którego nie można się uwolnić.<br>W ten świat wkracza Wajda ze swym romantycznym myśleniem o życiu i świecie w kategoriach poszukiwanej wolności. Nie może zmienić rytmu spektaklu Kantora, bo jest tu poniekąd tylko dokumentalistą. Ale otwiera zamknięty