System ten, jak wykażę, przed swoim ostatecznym załamaniem przeszedł przez co najmniej trzy istotne etapy. Pod rządami Gierka, spójne centrum rozpadło się na konkurujące między sobą ministerstwa branżowe, przez co osłabieniu uległ mechanizm koordynacji. W czasach Jaruzelskiego, system uległ dalszemu osłabieniu, gdy nieformalną kontrolę nad prawami własności przejęły kolektywy pracownicze. Wycofując się ze sterowania gospodarką i podejmując radykalne kroki w kierunku uwłaszczenia nomenklatury, gabinet Rakowskiego przywiódł system do postaci finalnej, reprezentującej najbardziej osłabioną wersję socjalizmu państwowego.<br>Jeżeli w taki właśnie sposób spojrzy się na gospodarkę polską schyłkowych lat komunizmu - jako na serię kolejnych, coraz słabszych wersji systemu - to jasne staje się