swych zawiłych dróg. Mój ojciec poruszał się wieloczłonkowym, skomplikowanym ruchem dziwnego rytuału, w którym ze zgrozą poznałem imitację ceremoniału karakoniego. Od tego czasu wyrzekliśmy się ojca. Podobieństwo do karakona występowało z dniem każdym wyraźniej - mój ojciec zmieniał się w karakona."<br>Metamorfoza Ojca w karakona pozwoliła Schulzowi bez przeszkód go nienawidzić. Wyrzec się go i myśleć o nim z najwyższą odrazą, na jaką rzeczywiście zasłużył.<br>Powrót Gregora Samsy do dzieciństwa kończy się klęską. Ponownie zostaje odrzucony przez rodzinę, ponownie upokorzony, trafia w końcu na śmietnik. Żadna forma istnienia na tym świecie nie daje bowiem wyzwolenia. "- Nie żyje? - spytała pani Samsa i niepewnie