przydawały się.<br>Podstawowy materiał do pracy doktorskiej przywiozłem do Polski pod tapicerką drzwi mojego trabanta.<br>Jakaż radość, kiedy usłyszałem na granicy: "Można jechać!".<br>Proceder ten zna każdy, kto w tamtych czasach zajmował się na serio literaturą.<br>W ostatnich latach istnienia systemu nie wymagał on już jakiejś specjalnej odwagi, był zaledwie absurdalną uciążliwością, więc nie o apoteozę "przemytników" tu chodzi, tylko o opis pewnego stanu literatury, którego wyróżnikiem znaczącym było istnienie granicy.<br>Literatura w minionym okresie rozwijała się w obrębie pewnych jednostek o naturze na poły przestrzennej, na poły politycznej.<br>Te obszary, jakkolwiek ciasne, były wewnątrz zupełnie nieźle zagospodarowane.<br>Pierwszy obieg, drugi