przykładem. Żołnierz został ukarany za naruszenie dyscypliny. Po powrocie do pododdziału spotyka się ze współczuciem kolegów lub opinią, że "podpadł", gdyż okazał się ofiarą swej niezręczności itp. Fakt naruszenia normy ogólnowojskowej jest w tym wypadku oceniany dwojako; w efekcie przez dowódcę jest potępiany, natomiast przez grup nieformalną tolerowany; a nawet aprobowany. Gdyby zaś ukarany żołnierz został potępiony przez swych kolegów, gdyby norma ogólnowojskowa była również normą grupy nieformalnej - walka dowódcy o dyscyplinę zyskałaby potężnego sojusznika.<br>Na początku artykułu napisałem, ze istotą świadomej dyscypliny jest dobrowolne przestrzeganie przepisów i wykonywanie rozkazów. Nie wszyscy jednak żołnierze i nie od razu stają się orędownikami