się oczywiście sceptycy, którzy twierdzą, że integracja ta nie powiedzie się, że próby zbliżenia społeczności narodowych we wspólnej zjednoczonej Europie doprowadzą raczej do powszechnego zniechęcenia i odrodzenia uśpionych nacjonalizmów niż do integracji. Niektórzy uznają konieczność politycznej i gospodarczej integracji Europy, ale zarazem bronią tożsamości narodowej swoich społeczeństw, a także pewnych atrybutów suwerenności państwowej. Dlatego też głoszą tezę o celowości integracji ograniczonej, która pozwoli zachować zarówno tożsamość kulturową narodów, jak również ich suwerenność państwową. Mówi się zatem (&lt;name type="person"&gt;generał Charles de Gaulle&lt;/&gt;) o Europie ojczyzn, ojczyzn rozumianych jako państwa narodowe.<br>Inni wreszcie mają nadzieję, że procesy integracji przyczynią się do obniżenia napięcia emocjonalnego