własnej osobie. Świat dziecka jest światem wyolbrzymionych proporcji: informacje pochodzące ze świata dorosłych, szczególnie ich nakazy i zakazy, urastają do monstrualnych nieraz wymiarów.<br>Z tych nakazów i zakazów wchłoniętych przez dziecko tworzy się jego superego, czyli nieświadoma część najwyższego układu samokontrolującego. Od niej prawdopodobnie w znacznej mierze zależy podstawowy koloryt autoportretu, a co za tym idzie - podstawowy poziom dynamiki życiowej i nastroju. Ludzie żyjący z poczucia obowiązku, pozbawieni radości życia, wpatrzeni w siebie, przy głębszym poznaniu wykazują patologiczną strukturę superego (nieświadomego sumienia). Ono hamuje ich dynamikę życiową i spontaniczność wiązania się ze światem otaczającym. Czują oni niejasno, że coś ich krępuje