obywać się w swoim myśleniu bez jakiejkolwiek nagrody. Polak-katolik, za którym stoi siła realnej (nawet jeśli posiada miliony szlachetnych wyjątków) tożsamości, nie musi być heroiczny w tym nowym, nihilistycznym sensie. Wystarczy mu tradycyjna cnota męstwa. To nie ma zresztą nic wspólnego z optymizmem. Prawda nie wybrana, nie zrealizowana, cierpi bezgranicznie (patrz, Droga Krzyżowa). Cała ludzka historia jest królestwem cierpienia będącego konsekwencją grzechu - błędu poznawczego, polegającego na niewybraniu prawdy przez osoby i wspólnoty. Ale to nie ma nic wspólnego z wolą mocy, to nie dzieje się w pustce.<br>&lt;au&gt; Cezary Michalski