do autonomii świata przedstawionego, w tym również do całkowitej samodzielności artystycznej bohaterów, Koźmian wyeksponował postać narratora oraz sam akt narracji, zdecydowanie zresztą rozwlekłej, zorientowanej retorycznie a nie epicko, pompatycznej, stanowiącej głównie staroświecki popis sztuki słowa.<br> Natomiast w pełni aktualne i czytelne pozostały pamiętniki Koźmiana. Dzięki barwnej i wartkiej narracji oraz bystro i sugestywnie zarysowanym postaciom, a także licznym i niezwykle malowniczym scenom obyczajowym są one znakomitą lekturą dla stosunkowo szerokiego kręgu czytelników. Stanowią również niewyczerpaną kopalnię informacji o życiu polskiego społeczeństwa od lat siedemdziesiątych XVIII w. aż do połowy wieku XIX, a także przynoszą bogaty zbiór interesująco nakreślonych portretów znanych postaci