zapłacenia wysokiej kontrybucji.<br> Niech mi wolno będzie dla uzupełnienia obrazu współczesnego opowiedzieć choćby kilka scen z tego pierwszego chyba w dziejach świata konfliktu zbrojnego, którego przedmiotem był narkotyk.<br> Produkcja opium w Bengalu i sprzedaż tego produktu stanowiły jedną siódmą wpływów rządu kolonialnego w Indiach. W XVIII wieku żaglowce brytyjskie przewoziły coraz to więcej skrzynek opium (skrzynka była zarazem określeniem wagi około siedemdziesięciu kilogramów netto), wreszcie liczba ta doszła do tysiąca skrzynek rocznie. W roku 1820 eksport ów sięgał dziesięciu tysięcy skrzynek, w przededniu pierwszej wojny opiumowej - czterdziestu tysięcy i z biegiem czasu stale wzrastał: w 1860 roku Chiny przyjmowały z brytyjskich posiadłości