z przemyśleniami intelektualnymi znajdują wyraz we wszystkich rodzajach twórczości. Z naszego rozumu czynimy użytek połowiczny i dalece niewystarczający, skoro w dziejach rządzą namiętności, między innymi niepohamowana żądza władzy i pieniędzy. Nie jesteśmy zdolni poznawać "czysto" racjonalnie - bez ustosunkowania się emocjonalnego, choćby najgłębiej skrywanego "ku" lub "od", ani też rzeczywistości nie da się ująć bez reszty w racjonalne formuły. Uczuciowy kontakt ze światem oraz z innym człowiekiem prowadzi do pogłębionego poznania. <br>Obserwowane i doświadczane wojny, nienawiść, zawiść, szerzący się kult wartości materialnych, bezwzględność wobec ludzi sędziwych, poszukiwanie sensacji zamiast prawdy - to wybrane przykłady podważające przekonanie o rzekomej ludzkiej wyższości nad innymi istotami