symbol władzy świeckiej. Motyw ten wyraża raczej ideał współistnienia niż stan faktyczny. Między papiestwem a cesarstwem dochodziło stale do konfliktów i sporów, w których przewagę zyskiwała raz jedna, raz druga strona. Na przełomie XII i XIII w. za pontyfikatu Innocentego III (1198-1216) powaga papiestwa jako władzy świeckiej wzrosła tak dalece, że papież narzucił zależność wielu państwom europejskim.<br>Z początkiem XIV w. bunt biedoty miejskiej w Rzymie spowodował przeniesienie Stolicy Apostolskiej do Awinionu we Francji. Okres ten, zwany awiniońską niewolą papieży (1309-1377), był okresem uzależnienia papiestwa od Francji i początkiem długotrwałych wstrząsów w życiu chrześcijańskiej zachodniej Europy. Po powrocie papieża