z siebie.<br><br>Ostatecznie po trzydziestu latach, czterech miesiącach i dwudziestu czterech dniach zawarto pokój. I wtedy rozpoczęły się dla mieszkańców dni najgorsze. Zdemobilizowane, wygłodniałe hordy żołdactwa rabowały teraz, gwałciły, mordowały i paliły na własną rękę. Zniknęły resztki porządku i nadziei. Pokój westfalski przyniósł ostateczne uznanie niezależności Szwajcarii i Niderlandów, co dalibóg nie było przedmiotem wojny, i wzbogacił o pewne nabytki terytorialne Francję i Szwecję. W kluczowych kwestiach religijnych powrócono do zasad pokoju augsburskiego z 1555 r., czyli tych właśnie, które w gruncie rzeczy całą tę rozpaczliwą rzeź spowodowały. Świat cofnął się o sto lat i powoli ruszył znów do przodu. Odbudowywano