się leczyć, problem ten prześladował nas aż do wczesnych lat 50. Wtedy to dokonano szokującego odkrycia. W tym czasie Willmar State Hospital przeprowadził jedno z pierwszych badań, jakie kiedykolwiek zrobiono w Minnesocie, na temat rezultatów leczenia alkoholików. [...] Efekty leczenia alkoholików skierowanych przymusowo przez sąd były takie same jak alkoholików, którzy dobrowolnie zgłosili się do naszego ośrodka. [...] W trakcie dalszych studiów przekonaliśmy się, że nawet nasi najoczywiściej "dobrowolni" pacjenci byli stosunkowo "niedobrowolni", bowiem ich również zmusił do leczenia ten czy inny nacisk społeczny. [...] Nasz wniosek brzmiał następująco: nawet całkowite zaprzeczenie i opór wobec interwencji terapeutycznej mogą być z powodzeniem leczone, a początkowa