we wręcz wyczynowy sposób udało mu się utrzymać, tłumaczy też jego uznanie dla samej w sobie czystej materii literatury. Przejawia się ona zresztą we wszelkiej jego działalności, np. w jego stosunku do szachów oraz do entomologii, którymi to dziedzinami się zajmował: był autorem prac naukowych o rozmnażaniu się motyli. Szczęśliwy dżentelmen, który miał takie zajęcia w wieku Oświęcimia! Ale w rezultacie mógł zachować w stosunku do nich, lecz także do literatury, arystokratyczną wyniosłość. I tak na przykład o szachach pisze z dystansem podobnie wymagającym, jak o swojej teorii czytania: żadna z uprawianych tam szkół go nie zadowala. "Amerykanie budują staranne konstrukcje