terenów nazywanych obecnie ziemiami zachodnimi i północnymi, na rozkaz <foreign lang="ger">gauleiterów</>, zrealizowano gigantyczne wysiedlenia ludności, uprzedzające ofensywę wojsk radzieckich. W wielu miejscach usunięto prawie wszystkich cywilów, głównie z małych a nawet średnich miast. W rezultacie, gdy w 1945 r., w ślad za jednostkami frontowymi, polska administracja obejmowała we władanie "ziemie odzyskane", dziesiątki tysięcy zabytkowych budowli znajdowały się w dobrym lub poprawnym stanie technicznym, lecz były pozbawione właścicieli i użytkowników. Niejednokrotnie stały się one miejscem "odzysku" materiałów i elementów budowlanych, poszukiwanych w całym kraju, niezbędnych wszędzie tam, gdzie podjęto remonty i odbudowy. Powstały nawet, pracujące do późnych lat 50., specjalistyczne przedsiębiorstwa rozbiórkowe. Proces