walki o byt, odbierając im ich samoistny sens. W ślad za tym idzie egzaltacja własnej przenikliwości i potęgi: tylko on widzi rzeczy takie, jakie są, tylko on nie łudzi się, podczas gdy reszta nosi obrożę głupich, czysto konwencjonalnych nakazów i zakazów. Im bardziej jego własne poniżenie przedstawia mu się jako fatalność, której nikt nie zawinił, tym silniej jego myśli i postępki nieświadomie zdążają do uczynienia z fatalności - zmowy, z przypadku - działania wrogich mocy. Jeżeli <q>„romantyczna świadomość nieograniczonych pragnień ducha, a ograniczoności jego środków musi z natury swojej być mniej lub więcej pesymistyczną i do pesymizmu absolutnego drogą prostą prowadzi"</>2