słuchaczy. Cała ironia jednak w tym, że właśnie spełniając tak rozumianą misję, autor zaprzepaszcza szansę spełnienia innej, zapewne ważniejszej. Misją pisarza jest bowiem nie tylko nadanie wypowiedzi rezonansu, ale i zarejestrowanie w tej wypowiedzi indywidualnego tonu własnego głosu; istotą literatury jest nie tyle sama treść przekazu, ile nieskończona rozmaitość owych "gier słów" (żeby jeszcze raz przypomnieć Milana z powieści Skvorecký'ego), dzięki którym literatura jest sobą a nie czym innym i w których objawia się pisarska niepowtarzalność. A właśnie objawienie własnej niepowtarzalności w języku literatury jest rzeczą skrajnie trudną czy wręcz niemożliwą, jeśli piszemy w języku, który nie był naszym od chwili urodzenia