dwoma totalitaryzmami, wydaje nam &lt;name type="place"&gt;Haidera&lt;/name&gt; i &lt;name type="place"&gt;Le Pena&lt;/name&gt;? - pytał. - Może szukając odpowiedzi na to pytanie, trzeba sobie uświadomić, że niestety zarówno w warunkach &lt;name type="place"&gt;Austrii&lt;/name&gt; i &lt;name type="place"&gt;Francji&lt;/name&gt; mniejszość stanowili ci, którzy wymagali głębokiej refleksji nad zjawiskiem kolaboracji z faszyzmem. <br>- Dramat powojennej historii &lt;name type="place"&gt;Austrii&lt;/name&gt; ułatwiał unikanie takiej refleksji. W przypadku &lt;name type="place"&gt;Francji&lt;/name&gt; do głosu doszły elity intelektualne, które głośno krzyczały: nieprawdą jest mówienie o sowieckich łagrach, &lt;name type="place"&gt;Związek Sowiecki&lt;/name&gt;, państwo sprawiedliwości i pokoju, nie mógł popełnić zła. I tego typu iluzje pokutują do dziś, kiedy widzimy, jak w społeczeństwach, które nie podjęły gruntownej refleksji nad kolaboracją z faszyzmem, trwają niepokojące zjawiska i szerokie grono społeczne