odbicie w geometrii tekstu - ta odcisnąć się miała w świadomości zestandaryzowanego czytelnika; nad całością procesu matrycowania modeli czuwał autor w maskach narratora i bohatera. Lecz nawet ten stabilny wzór - wobec dzisiejszej świadomości metaliterackiej - przestaje być oczywisty.<br>Najpierw pozycja czytelnika, początkowy moment lektury. Składają się nań wszystkie poprzednie teksty, w ruchu identyfikacji nowego ze starym, a więc tempo w dużej mierze zależy od skumulowanej w czytelniku energii i jej (przewidywalnych bądź nie) rozproszeń. Potem życiowa pragmatyka - oderwany od powierzchni kartki wzrok, zatrzymania w związku z sensem dzieła albo w związku z sensem życia, na przestrzeni którego dzieło się rozpościera. Biologia, przypadek, zasada