aktywności ludzkiej na tym wczesnym etapie ewolucji jest szałas z Terra Amata koło Nicei. Ludzie, którzy go odbudowywali corocznie latem 240 ka temu, sprawnie posługiwali się kamiennymi narzędziami. Stosunkowo najbardziej ciągły jest zapis kopalny ewolucji człowieka w Afryce. Na około 130 ka datowana jest czaszka Homo sapiens rhodesiensis. Ponad 100 ka liczą szczątki z południowej Afryki o cechach dzisiejszego człowieka, 92 ka czaszka z masywnymi wałami nadoczodołowymi z Jebel Qafzeh w Izraelu. Z tej bliskowschodniej populacji wywodzili się zapewne europejscy imigranci, którzy w epoce ostatniego interglacjału 75-35 ka rozprzestrzenili się po całej południowej części kontynentu, sięgając do południowej Polski (ryc