układami kwarków w QCD prowadzą do silnych również oddziaływań jądrowych między nukleonami. Niestety na obecnym etapie rozwoju teorii oddziaływań silnych napotykamy znaczne trudności spowodowane charakterem tych sił i nie potrafimy ściśle teoretycznie wyprowadzić oddziaływań jądrowych z elementarnych oddziaływań silnych, lecz skazani jesteśmy na pewne uproszczone modele.<br>Możliwość istnienia jeszcze innych kwarków poza poznanymi już przez nas kwarkami u, d i s była od dawna przewidywana teoretycznie. Powinny one mieć coraz większe masy. W miarę powiększania energii akceleratorów przyspieszających cząstki stało się możliwe wyprodukowanie hadronów zawierających te ciężkie kwarki w zderzeniach cząstek. Znaleziono w ten sposób najpierw kwark powabny c (od angielskiego